Bundan 100 yıl önce bir çoğumuzun geldiği coğrafyada Osmanlı kaynaklarına göre sekiz yüz bin, tarihçilere göre ise bir buçuk milyon civarında Ermeni, merkezi hükümetin kararı ve takibi ile bulundukları topraklardan sürüldü. Sürülenlerin büyük bir kısmı yollarda askerler ve sivil çeteler tarafından katledildi. İnsanlık tarihinin ilk soykırımı olarak tarihe geçen bu katliamla Osmanlı Hükümeti Talat Paşa’nın ifadesiyle Ermeni Sorununu ‚halletmişti‘.
Peki bu geçmişle 100 yıl nasıl yaşadık? Sorunun yanıtı son yüzılda azınlıklara yönelik kırımlarda aranmalıdır. Hesaplaşılmayan geçmiş aşılamıyor, „iyileşecek yaraları olduğu sürece geçmiş bugün olarak kalıyor“* ve yaşanmış haksızlıklar başka haksızlıkların zeminini oluşturuyor: Alevi ve Kürt kırımları, sürgünler, 5/6 eylül, azınlıklara konulan özel vergiler hesaplaşılmayan bu geçmişin son yüzyıldaki tezahürleridir.
Şüphesiz kırımın neden ve nasıl başlatıldığı, hangi iç ve dış etkenlerin bu kararın verilmesinde rol oynadığı, hangi ideolojik yaklaşımın, hangi kültürel iklimin böyle bir katliamın uygulanmasına zemin hazırladığı irdelenmesi gereken konular. Bu konuda son yıllarda zengin bir literatür de oluşmaya başladı.
Sorunun belki çok tartışılmayan boyutu, bu geçmişin nasıl aşılacağı, kapanmayan yaraların nasıl sarılacağı, insanların kesilme korkusu olmadan yaşayacakları bir toplumsal düzenin nasıl kurulacağıdır.
Agos gazetesinin yazarlarından Pakrat Estukyan’la yapacağımız söyleşide bu sorulara yanıtlar arayacağız.
*Gül Bahçesi adlı filmden. Aktaran Mithat Sancar. Geçmişle Hesaplaşma. İletisim Yayınları.
Toplantıdan sonra isteyenler Mozaik’deki akşam yemeğine katılıp, sohbete devam edebilirler.
------------------------------------------
Pakrat Estukyan 1953'te Rumelihisarı'nda doğan Estukyan'ın çocukluğu Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı Taksim Feridiye Caddesi'nde geçti. Esayan, Mıhitaryan ve Getronagan Ermeni okullarında okudu. Gençliğinde arkadaşlarıyla Sayat Nova korosunu kurdular. Müzik tutkusu Kardeş Türkülerle de yolunu kesiştirdi.
Yıllar yılı laboratuvar teknisyeni olarak çalıştıktan sonra Hrant Dink'in öldürülmesiyle zaten yazı yazdığı Agos gazetesinin Ermenice bölümünde çalışmaya başladı.
Ermenice Hay Hikayeleri'nin de yazarı Estukyan son olarak Halkların Demokratik Partisi'nin (HDP) Şişli Belediye meclis üyesi adayıydı.
Deutsch
Türkçe